معرفی گیاه- استئوسپرموم African Daisy

استئوسپرموم(گل مینای آفریقایی) Osteospermum به خانواده Asteraceae  و تیره Asterales  تعلق دارد و بومی قاره آفریقا است این گیاه در حدود 50 گونه مختلف دارد که از برخی از آنان به عنوان گیاهان گلدار زینتی استفاده می شود. استئوسپرموم گیاهی چندساله و نیمه علفی – نیمه بوته‌ای است که سرمای زمستان را چندان تحمل نمی کند به همین دلیل این گیاه را به شکل فصلی و یکساله می کارند . از نامهای متداول انگلیسی این گیاه می توان به African Daisy(مینای آفریقایی)،South African Daisy، Cape Daisy و Blue-eyed daisy می باشد.

اکثر انواع این گیاه بین 60 الی 90 سانتیمتر رشد می‌کند و به 120-90 سانتیمتر فضای افقی برای گستراندن شاخسار خودنیاز دارند.  همچنین برخی از انواع این گیاه می توانند تا حدود 150 سانتیمتر نیز ارتفاع بیابند که البته 5-2 سال زمان برای دستیابی به حداکثر ارتفاع خود زمان نیاز دارند.

برگهای اکثر نمونه های این گیاه سبز رنگ است اما نمونه هایی با برگهایی ابلق نیز مشاهده شده است و شکل برگها نیز در بین گونه های مختلف تا حدودی متفاوت است اما اکثر گونه‌ها برگهایی کشیده دارند. گلهای این گیاه مانند سایر گیاهان این خانواده یعنی Asteraceae به شکل گل آفتابگردان می باشد و هر گل دو نوع گلچه دارد: گلچه های لوله‌ایDisc floret و گلچه های زبانه ای Ray floret. گلچه های لوله‌ای معمولا به رنگ آبی زرد و ارغوانی دارند و در مرکز گل واقع هستند. همچنین معمولا نمونه هایی از این گیاه که نسبت به شرایط آب و هوایی مقاومت بهتری دارند دارای گلچه های لوله‌ای آبی رنگ هستند که با گرده‌های زرد رنگ پوشیده می‌شوند . گلچه های زبانه‌ای به رنگهای مختلف سفید کرم صورتی بنفش ارغوانی و زرد وجود دارند و در اطراف مرکز گل قرار دارند . همچنین در برخی از انواع این گیاه گلچه های شعاعی به شکل جالب توجهی درآمده اند که به قاشق شباهت زیادی دارند. قطر گلها 7.5-5.5 سانتیمتر است و گلهای این گیاه از اوایل بهار تا زمانی که هوا گرم می شود شکوفا می شود اما برخی از نمونه ها در اواخر تابستان و زمانی که هوا خنک تر می شود گلدهی مجدد دارند. البته نمونه هایی که نسبتا به سرمای زمستان مقاوم هستند گلدهی بسیار خوبی در اوایل بهار دارند اما این نمونه ها تنها همان یکبار در سال را گلدهی دارند و مجددا در اواخر تابستان گلدهی ندارند.

آبیاری: این گیاه خشکی را تا حدود مناسبی تحمل می کند اگرچه که آبیاری موجب رشد و گلدهی بهتر آن خواهد شد. گیاهان جوان را از زمانی که به مکان اصلی کاشت منتقل می کنید تا حدود دو هفته به خوبی آبیاری کنید به نحوی که هر زمان که سطح خاک نیمه خشک – نیمه مرطوب می شود آبیاری انجام گیرد اما بعد از این مرحله و برای گیاهانی که در مکان خود مستقر شده اند می توان زمانی که سطح خاک تا عمق حدود 1 سانتیمتری خشک شده است نسبت به آبیاری این گیاه اقدام کرد. همچنین این گیاه خیس شدن برگسار خود را دوست ندارد بنابراین اصولا مناسب مکانهایی که بارش باران در فصول بهار و تابستان دارند (همانند مناطق شمالی کشور) نیست زیرا چنین شرایطی شیوع بیماری های قارچی در این گیاه را بسیار افزایش می دهد. آبیاری بیش از اندازه نیز موجب شیوع بیماری پوسیدگی ریشه و پژمردگی گیاه می‌شود.

نور: مکانی با آفتاب کامل و مستقیم (روزانه حداقل 8-6 ساعت نور مستقیم) دارد. کمبود نور موجب کاهش و یا عدم گلدهی و بلند و باریک شدن ساقه های این گیاه می شود.بیش بود نور در میانه تابستان که معمولا با افزایش دمای هوا همراه است موجب کاهش گلدهی این گیاه می شود. بنابراین در این زمان از سال آبیاری گیاه را با دقت بیشتر و فواصل کمتری انجام دهید.

دما: در دمای بالای 10 درجه سانتیگراد این گیاه از رشد و گلدهی برخوردار است و وجود 5 هفته دمای شبانه 13-10 درجه به گلدهی بیشتر این گیاه کمک می کند. با فرارسیدن تابستان و گرم شدن هوا از گلدهی این گیاه کاسته می شود اما بسیاری از انواع می توانند تا حدودی به گلدهی ادامه دهند و سپس در اواخر تابستان و اوایل پاییز به گلدهی آنان افزوده می شود.این گیاه با وجودیکه چند ساله است اما به دلیل عدم تحمل سرمای زمستان به عنوان گیاهی فصلی و یکساله کاشته می شود البته اگرچه میزان تحمل سرما در گونه های مختلف این گیاه متفاوت است اما مقاومترین گونه های آن یعنی O.jucundum, O.ecklonis, O.grandiflorum سرما را تا حدود 2- درجه سانتیگراد تحمل می کنند. اگر در چنین منطقه ای زندگی می کنید که زمستان از این حد پایین تر نمی آید بنابراین می توانید این گونه‌ها را به شکل چندساله داشته باشید.

خاک: خاکی نسبتا غنی با زهکش خوب به رشد و گلدهی این گیاه کمک می کند البته این گیاه خاکهای فقیر را نیز به خوبی تحمل کرده اما از گلدهی آنان کاسته می شود. از طرفی خاکهایی که بسیار غنی هستند نیز موجب بلند و علفی شدن ساقه های این گیاه می شوند بنابراین می توان از مخلوط دو قسمت خاک معمولی +یک قسمت خاک برگ+ یک قسمت پیت موس استفاده کرد.  برای کوددهی این گیاه می توان از کودهای کامل با فرمول 10-10-10 هر 4-3 هفته یکبار استفاده کرد. البته اگر به شکل اختصاصی تر می خواهید به این گیاه کود دهید فرمولهای 15-0-15 و یا 20-10-20 برای این گیاه توصیه شده اند.

هرس: جداسازی گلهای پژمرده در طی فصل گلدهی می تواند به گلدهی بیشتر این گیاه کمک کند. همچنین قطع نوک ساقه ها به نحوی که یک جفت برگ از انتهای ساقه ها جدا شوند به رشد بیشتر ساقه های جانبی وافزایش گلدهی کمک می کند. البته در مناطقی که این گیاه به شکل چندساله نگهداری می شود به منظور جلوگیری از بلند شدن بیش از اندازه ساقه های گیاه و تحریک گلدهی مجدد آن، ساقه های گیاه را  در اواخر بهار و یا اوایل تابستان  تا حدود نصف ارتفاع آنان کوتاه می کنند و یا اینکه سه تا پنج جفت برگ روی هر ساقه باقی گذاشته و مابقی را قطع می کنند. این گیاهان مجددا رشد کرده و در پاییز گلدهی خوبی خواهند داشت.

تکثیر : این گیاه به راحتی از طریق کاشت بذر تکثیر می شود. بذرها در حدود 8 هفته قبل از آخرین یخبندان بهاره (مثلا در اوایل بهمن ماه) کاشته می شود. از آنجایی که بذر این گیاه به نور برای جوانه زنی نیاز دارد بعد از پاشیدن بذرها بر روی بستر کاشت، دیگر روی آنها خاک نریزید. تا زمان جوانه زنی بذرها و استقرار ریشه های آنان ، بذرها را با کمک روش غبارپاشی و اسپری آب بر روی سطح خاک آبیاری کنیدتا مانع از حرکت و جابجایی بذرها به دلیل جریان آب شوید. دمای مناسب جوانه زنی بذرها 18.5 درجه سانتیگراد است و جوانه زنی در حدود 14 روز طول می کشد. گیاهان جوان را 4-3 هفته بعد از آخرین یخبندان به فضای باز منتقل کنید. از زمان کاشت بذر تا ظهور اولین گل حدود 2 ماه طول می‌کشد. در مناطقی که این گیاه به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی به شکل چندساله پرورش می یابند می توان از قلمه نیز برای تکثیر این گیاه استفاده کرد. قلمه ها را معمولا از نوک ساقه ها و به طول حداقل 5 سانتیمتر تهیه می کنند . بعد از جداکردن برگهای موجود در قسمت پایین قلمه، باید حداقل دو جفت برگ (چهار عدد برگ) برای قلمه باقی بماند. هنگام جداسازی قلمه ها از ساقه‌ها می بایست برش را از زیر محل گره (محل اتصال برگ به ساقه ) زد. معمولا زمان قلمه‌گیری نیز در پاییز است البته در سایر فصول نیز امکان قلمه‌گیری و ریشه زایی آنان وجود دارد. برای کاشت قلمه‌ها می توان از ترکیب پرلایت+ورمی کولایت ، پرلایت + پیت موس و یا خاک برگ + کوکوپیت استفاده کرد و قبل از کاشت نیز بستر کاشت را باید به خوبی خیس کرد سپس به مدت حدود نیم ساعت اجازه داد تا آب اضافی خارج شود و سپس نسبت به کاشت قلمه ها اقدام نمود. قلمه ها از ساقه های بدون گل تهیه می شوند اگر از ساقه هایی که گلدار هستند قلمه تهیه کنیم احتمال ریشه زایی آنان بسیار اندک است. اگر انتهای قلمه ها در پودرهای ریشه زایی فرورود درصد ریشه زایی افزایش می یابد. بعد از استقرار قلمه ها در بست کاشت بهتر است که آنها را در مکانی روشن اما به دور از نور خورشید قرار داد . دمای مناسب 20-15.5 درجه سانتیگراد است و می توان برای حفظ رطوبت در اطراف قلمه ها از روش کشیدن پلاستیک بر روی آنان استفاده کرد. قلمه ها در طی 4-3 هفته ریشه دار می شوند.

آفات و بیماری: شته ها ، شپشک ها، مگس سفید و کنه های تارعنکبوتی از جمله آفات این گیاه هستند. به بیماری خاصی حساس نیست اما در صورت خیس شدن برگها بخصوص عصر هنگام و در نزدیکی شب احتمال شیوع بیماری قارچی سفیدک پودری افزایش می یابد. همچنین خاکهایی که بیش از اندازه آبیاری می شوند موجب پوسیدگی ریشه این گیاه خواهندشد.