معرفی گیاه - اسپاتی فیلوم peace lily

اسپاتی فیلوم Spathiphyllum به  خانواده  Araceae  و راسته  Alismatales  تعلق دارد و بومی مناطق گرمسیری آمریکا و جنوب شرقی آسیا است. اسپاتی فیلوم در حدود 40 گونه دارد که معروفترین آنان Spathiphyllum wallisii است که به عنوان گیاهی گلدانی و خانگی طرفداران بیشماری دارد.  گیاهی چند ساله و علفی با برگساری همیشه سبز است که گلهای سفید رنگی زینت بخش آن می‌شود. 

البته گلهای واقعی قسمت سبز- زرد میانی بخش سفید رنگ هستند و قسمت سفید-کرم رنگ که حاشیه ای سبز رنگ دارد از نظر گیاه شناسی اسپات spathe یا چمچه ( عضوی شبیه به برگ که گل را در بر می‌گیرد) به شمار میاید. 

برگهای اسپاتی فیلوم سبز براق و نوک تیز است. گیاه به ارتفاع کل 60-45 سانتیمتر می رسد. توجه کنید که تمامی قسمتهای این گیاه در صورت مصرف و خورده شدن سمی هستند و مشکلاتی را برای فرد مصرف کننده ایجاد می‌کنند. از نامهای انگلیسی این گیاه می‌توان به Peace lily, White sails, spathe flower اشاره کرد. گلهای این گیاه معمولا در اواخر زمستان و در طی فصل بهار و تابستان شکل می‌گیرد و عمر نسبتا طولانی از چهار تا ده هفته  دارد. حتی ممکن است که در طی سال دو مرتبه شاهد گلدهی این گیاه باشیم.

آبیاری:در طی تابستان به آبیاری و غبارپاشی منظم نیاز دارد. خاک گلدان نباید خشک شود و همیشه باید مرطوب باشد اما این به معنی  خیس و غرقاب شدن خاک نیست. محیط خیس و آبیاری بیش از اندازه موجب پژمردگی حاشیه برگها  و سپس تمامی برگ و افتادن برگها و گاهی سوختن و سیاه شدن نوک و حاشیه برگها خواهد شد.  توجه داشته باشید که اسپاتی فیلوم در محیطهای پر نور به آبیاری بیشتر و در محیطهایی با نور کمتر به آبیاری کمتر نیاز دارند . بهترین راه بررسی سطح خاک گلدان است زمانی که سطح خاک تا عمق 2.5 سانتیمتری در حال از دست دادن رطوبت است باید گیاه را آبیاری کرد. با رسیدن زمستان و کاهش نیاز گیاه به آب باید آبیاری را کاهش داد. در طی فصول گرم فراهم کردن رطوبت محیط به رشد و شادابی این گیاه کمک می‌کند. کمبود رطوبت محیط از جمله دلایل قهوه ای شدن برگهای این گیاه است بنابراین علاوه بر غبارپاشی روزانه گیاه می‌توان یک عدد زیرگلدانی را از سنگریزه پر کرد سپس تا نیمه دیواره زیرگلدانی در آن آب ریخت و گلدان حاوی گیاه را بر روی سنگریزه ها قرار داد توجه داشته باشید که کف گلدان گیاه به هیچ عنوان با سنگریزه ها در تماس نباشد. آب داخل زیرگلدانی به تدریج تخلیه شده و رطوبت بیشتری در هوا شکل خواهد گرفت. مورد دیگری که برخی از پرورش دهندگان برای رشد بهتر این گیاه پیشنهاد می‌کنند استفاده از آبهایی با املاح کمتر است البته از آب دستگاه های تصفیه استفاده نمی کنند بلکه از آبهای معدنی که به شکل بطری به فروش می رسد استفاده می‌کنند.

دما: دمای محیط نگهداری باید همیشه بالای 13 درجه سانتیگراد باشد و گیاه نباید در مکانهایی که کوران هوا وجود دارد قرار داده شود. دمای 23-15 درجه سانتیگراد برای این گیاه بهترین است و دما را تا 32 درجه سانتیگراد البته به شرط آبیاری و غبارپاشی منظم تحمل می‌کند. دمای بیش از اندازه محیط از جمله دلایل پیچش و سوختگی برگها است.

نور: اسپاتی فیلوم گیاهی سایه دوست است اما این به معنی تاریک بودن محیط نگهداری آن نیست . بلکه محیط باید از نوری میانه و معتدل برخوردار باشد و باید آن را از اشعه مستقیم آفتاب دور نگهداشت زیرا نور مستقیم منجر به سوختن قسمتهایی از پهنه برگ و همچنین گلدهی اندک و پراکنده گیاه وخواهد شد. نور کم محیط موجب پیچش ، رنگ پریدگی و نازکی برگها بخصوص برگهای جوان و کاهش گلدهی و همچنین ریز شدن گلها می‌شود. پنجره های رو به شمال و یا غرب در خانه مکانهای مناسبی برای نگهداری این گیاه است.

خاک: اسپاتی فیلوم به خاکی  با زهکش سبک و مناسب نیاز دارد. به عنوان مثال می‌توان از ترکیب پیت موس+ خاک برگ+ پرلایت استفاده کرد و یا آنکه ترکیب کوکوپیت+پرلایت+ خاک برگ را بکار برد. عدم وجود عناصر کافی در بستر کاشت از جمله دلایل کاهش رشد، پریدگی رنگ و کوچک ماندن برگها بخصوص برگهای جوان و عدم شکل گیری گلها است. از طرفی کوددهی بیش از اندازه گیاه از دلایل حساس شدن آن در برابر پوسیدگی ریشه و سوختن ریشه ها و همچنین سوختگی و قهوه ای شدن حاشیه برگها است به همین دلیل کاهش غلظت کود به نصف پیشنهاد می‌شود و بهتر است که کود را در طی فصل رشد یعنی بهار و تابستان بکار برد. استفاده از کودهای کامل که حاوی آهن و منیزیم است برای این گیاه بسیار مناسب است زیرا اسپاتیفیلوم به کمبود آهن و منیزیم نیز حساس است و در اثر کمبود این دو عنصر حاشیه برگهای آن زرد خواهد شد. در صورت بیرون آمدن ریشه ها از منافذ زیرین گلدان می‌توان در فصل بهار اقدام به تعویض گلدان این گیاه کرد و خاکی تازه و غنی را برای آن استفاده کرد. همچنین در زمان تعویض می‌توان گیاهان بزرگتر را تقسیم کرد و هر قسمت را در گلدانی جداگانه کاشت.توجه داشته باشید که عدم توجه به کوچکی گلدان و پیچیدگی ریشه ها در فضای داخلی گلدان، از عواملی است که منجر به کاهش گلدهی و کیفیت گلها می شود.

تکثیر: این گیاه به تدریج انبوه و  گسترده می‌شود بنابراین در زمان تکثیر گیاه می‌توان گیاه مادری را به دو یا سه دسته تقسیم کرد و هر قسمت را در گلدانی جداگانه کشت نمود. هنگام قرار دادن گیاه جوان در گلدان مستقل مراقب باشید که آنرا در همان سطحی که قبلا در خاک قرار داشته است بکارید. عمیق تر کاشتن گیاه کمکی به رشد بهتر آن نخواهد کرد. این گیاه در صورت شرایط مساعد محیطی بذر نیز تولید می‌کند که برای تکثیر می‌توان از آنان استفاده کرد. بعد از قهوه ای شدن گلها و پوشش بذر ،پوشش ذرها را باید با چاقویی تیز شکافت و بذرها را در بستری سبک و مرطوب به شکل سطحی کاشت و لایه نازکی از بستر کاشت را بر روی انان قرار داد و دمای محیط را حدود 22-20 درجه سانتیگراد تنظیم کرد. وجود نور جوانه زنی بذرها را تسریع می‌کند بنابراین ظرف محتوی جوانه ها را در محیطی روشن اما به دور از نور آفتاب قرار می‌دهیم. افزایش رطوبت نسبی محیط و یا کشیدن پلاستیک شفاف بر روی بستر کاشت بذرها به جوانه زنی آنان کمک خواهد کرد. اگر تمامی شرایط مناسب باشد در طی 10 روز شاهد جوانه زنی بذرها خواهیم بود.

آفات و  بیماری: شته از آفات این گیاه محسوب می‌شود که برای آشنایی بیشتر با شته می‌توانید اینجا را کلیک کنید. کنه تارعنکبوتی آفت دیگر این گیاه است که برای آشنایی بیشتر می‌توانید اینجا را کلیک کنید. حشرات سپردار نیز گاهی مشکلاتی را ایجاد می‌کنند. این حشرات بر روی برگ دمبرگ و یا ساقه تجمع می‌کنند و از شیره گیاهی تغذیه کرده و موجب زردی برگها ضعیف شدن گیاهان می‌شوند. تریپس نیز از دیگر آفات است که می‌تواند از شیره گیاه تغذیه کند که در نتیجه فعالیت آنان برگها در هم پیچیده  و بدشکل می‌شوند و لکه هایی نقره ای – خاکستری بر روی برگها ایجاد می‌شود. بلایت فیتوفترا از جمله بیماریهای قارچی است که لکه های مرده سیاه یا قهوه ای رنگ در حاشیه یا مرکز پهنه برگ ایجاد می‌کند. پوسیدگی ریشه قارچی که با دو قارچ Pythium  و Cylindrocladium شکل می‌گیرد بیماری دیگری است که  موجب زرد شدن برگها بخصوص برگهای پایین گیاه نزدیک به ریشه می‌شود و گاهی با پژمردگی گیاه نیز همراه است. ممکن است لکه های بیضی شکل قهوه ای تیره بر روی پهنه و دمبرگ شکل گیرد بخصوص در نواحی نزدیک سطح خاک بوجود آید که در این مرحله نشانه از بین رفتن اکثر ریشه های گیاه و مرگ حتمی گیاه است.

لکه برگی بیماری دیگری است که که بر اثر آن لکه هایی حلقوی به رنگ سیاه تا قهوه ای بر روی حاشیه و پهنه برگ مشاهده می‌شود. در لکه ها ممکن است حلقه های متحد المرکز وجود داشته باشند . عدم آبیاری بیش از اندازه، تهویه مناسب هوای محل نگهداری گیاه، استفاده از بسترهای کاشت ضدعفونی شده از جمله راهکارهای جلوگیری از شیوع بیماریهای قارچی است. اما اگر بیماری شروع شد و پیشرفت داشت باید از سموم مناسب قارچکش استفاده کرد. بیماریهای ویروسی موزاییک موجب ظهور لکه های زرد رنگ بر روی پهنه برگ ، بد شکلی برگها و کوچک ماندن قامت گیاه می‌شود. بیماری ویروسی راه حل ندارد و تنها باید گیاه آلوده را از بین برد.

هرس: بعد از خشک شدن گلها می‌توان ساقه آنان را از نزدیکی سطح خاک قطع کرد همچنین برگهای خشکیده و ضعیف را نیز بهتر  است که از نزدیکی سطح خاک قطع کنیم.