گل زیبای نگونسار (سیکلامن)

مقدمه:

نگونسار گیاهی است که در زمستان گل می‌دهد و گل‌های آن بسیار زیبا می‌باشد. نام گیاه سیکلامن (Cyclamen) از واژه یونانی Kyklaminos به معنی دایره گرفته شده است که به علت داشتن غده ای دایره‌ای شکل به این نام خوانده شده است. از ماده تلخ غده این گیاه در دوران باستان در هومیوپاتی جهت رفع افسردگی استفاده می‌ شده است.

برای خرید گل سیکلامن اینجا را ببینید

برای خرید گل سیکلامن اینجا را ببینید

گیاهشناسی:
گیاه زیبای نگونسار (سیکلامن) از جنس سیکلامن (Cyclamen) و از خانواده پامچال‌ (Primulaceae) می‌باشد.

ریخت شناسی:
سیکلامن گیاهی علفی و پایا، دارای غده‌ای نسبتا بزرگ و متورم به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه است. برگ‌ها در قاعده ساقه بصورت مجتمع، قلبی شکل با حاشیه‌ای ساده و نقاط نقره‌ای رنگ بر روی سطح برگ تشکیل می‌شوند. گل‌های نر و ماده دارای 5 گلبرگ و جام گل با قاعده بریده و بصورت واژگون به رنگ قرمز و صورتی، زیبایی خاصی به طبیعت خفته و خزان‌دار جنگل‌های شمالی می‌دهند. میوه دارای 5 برچه حاوی بذور ریز سفید رنگ است که با گذشت زمان رنگ قهوه ای تیره به خود گرفته و خاصیت چسبندگی دارد.

نام محلی:
بومی‌ها، گل نگونسار را به خوبی می‌شناسند و به زبان محلی به آن کاسه إشکنی گویند.

پراکنش:
این جنس در دنیا 23 گونه دارد و بومی اروپا، نواحی مدیترانه‌ای (یونان، ایتالیا، ترکیه، لبنان،فلسطین ، اسپانیا و فرانسه) و شمال ایران است. تنها گونه Cyclamen Coum Miller بومی شمال ایران است و از ابتدای جنگل، حداکثر تا ارتفاع 600 متر از سطح دریا بیشترین پراکنش را دارد و در استان‌های شمالی گیلان، مازندران و گلستان می‌روید. این گیاه زیبا در ماه‌های بهمن و اسفند به گل می‌نشیند و می‌توان آنرا در مسیرهای جنگلی جاده اسالم به خلخال, جاده ییلاق اشکورات رودسر، جاده ییلاقی جواهردشت در استان گیلان و جاده ییلاقی جواهرده رامسر و جنگل دالیخانی تنکابن و جنگل‌های اطراف آمل و بابل در مازندران و بیشتر نقاط جنگلی استان گلستان مشاهده نمود.

تکثیر:
سیکلامن گیاهی دائمی است، غده یا بنه‌دار (Tuber) می‌باشد و از دو طریق جنسی (بذر) و غیرجنسی (تقسیم غده و کشت بافت) تکثیر می‌شود.
اصلاح:
گونهCyclamen Persicum Miller، اولین گونه‌ای از گل نگونسار است که در کشورهای انگلستان، هلند، آلمان و ژاپنمورد اصلاح قرار گرفته است.. اصلاح کنندگان توانستند باعث افزایش اندازه بوته، تنوع رنگ گل، فرم و اندازه گل و افزایش عمر گلدهی شوند. گونه‌های اصلاح شده این گونه در گلخانه ها و گلفروشی‌های ایران نگهداری و به فروش می‌رسند.
خواص دارویی:
این گیاه سمی است و مصرف زیاد غده گیاه باعث مرگ دام (گوسفند) در منطقه رویش گیاه می‌شود. غده این گیاه دارای گلیکوزید سمی و خطرناک سیکلامین است که اثر مسهلی بسیار قوی دارد و برای رفع دردهای قاعدگی زنان استفاده می‌شود، همچنین ضد کرم‌های روده می‌باشد. البته برای زنان باردار به دلیل خطر سقط جنین منع مصرف دارد.
مهمترین گونه‌های سیکلامن در دنیا شامل:

C. balearicum ; C. repandum ; C. purpurascens ; C. hederifolium
C. rhodium ; C. creticum ; C. graecum ; C. coum ; C. colchicum
C. parviflorum ; C. abchasicum ; C. elegans ; C. alpinum
C. intaminatum ; C. cilicium ; C. mirabile ; C. pseudibericum
C. cyprium ; C. libanoticum ; C. persicum ; C. rohlfsianum ; C. africanum